- Λίγη Ιστορία: Όλα άρχισαν τον Ιανουάριο του 2013, όταν ο βρετανός Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ανακοίνωσε πως εφόσον το κόμμα του επανερχόταν στην εξουσία, θα διεξήγαγε μέχρι το τέλος του 2017, το αργότερο, δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην ΕΕ. Η κίνησή του ερμηνεύθηκε ως προσπάθεια να κερδίσει έδαφος έναντι των Ευρωσκεπτιστών και του ανερχόμενου τότε, εκλογικά, UKIP (του κόμματος που ηγείται σήμερα ο Νάιτζελ Φάραντζ). Στις 8 Μαίου 2015 οι Συντηρητικοί καταφέρνουν μια εντυπωσιακή νίκη και αμέσως δηλώνουν πως θα κρατήσουν την υπόσχεση για το δημοψήφισμα μέχρι το τέλος του 2017. Αυτό είναι το ιστορικό δημοψήφισμα που διεξάγεται τελικώς αύριο, 23 Ιουνίου.
- Η σχέση της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν από την αρχή προβληματική. Η χώρα εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα την 1η Ιανουαρίου 1973, επί Πρωθυπουργίας του Συντηρητικού Έντουαρντ Χηθ, η κυβέρνηση του οποίου έκανε και τις σχετικές διαπραγματεύσεις. Το πρώτο αίτημα για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αποχώρηση από την τότε ΕΟΚ διατυπώθηκε μόλις ένα χρόνο αργότερα, από τον Χάρολντ Ουίλσον (Εργατικοί) και το δημοψήφισμα διεξήχθη στις 6 Ιουνίου του 1975. Το 67% των Βρετανών ψήφισε υπέρ της παραμονής της Μεγάλης Βρετανίας στην ΕΟΚ. Έκτοτε, το θέμα επανερχόταν κάθε φορά που η Ευρώπη προχωρούσε στην οικονομική και στην πολιτική της διεύρυνση.
- Το βρετανικό δημοψήφισμα είναι αρκετά μπερδεμένη υπόθεση. Αφενός γιατί η συζήτηση έχει πίσως της αρκετή ιστορία, αφετέρου γιατί το “υπέρ” και το “κατά” δεν έχει σαφή κομματική τοποθέτηση. Μέλη τόσο των Εργατικών όσο και των Συντηρητικών μετέχουν στις καμπάνιες “Remain” και “Leave”. Ακόμα και οι ίδιοι οι Υπουργοί της κυβέρνησης είχαν από την αρχή τη δυνατότητα να πάρουν θέση “υπέρ” ή “κατά” χωρίς να δεσμεύονται από κάποια “κομματική γραμμή”. Το δημοψήφισμα του 2016 στιγματίστηκε ανεξίτηλα από τη δολοφονία της βουλευτή των Εργατικών Τζο Κοξ που ήταν από τα πιο ενεργά μέλη τη καμπάνιας ΥΠΕΡ της παραμονής στην ΕΕ αλλά και χωρίς να είχε συμβεί αυτό, οι χαρακτηρισμοί “είστε Ναζί” έδιναν και έπαιρναν ανάμεσα στα στρατόπεδα. Ποιος θα το έλεγε για τους φλεγματικούς Βρετανούς!
- Τα βασικά θέματα της συζήτησης για το δημοψήφισμα στοιχίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες: Οικονομία, Μετανάστευση, Βρετανική ταυτότητα. Οικονομία: Μπορεί η καμπάνια του “Leave” να επικαλείται την οικονομία ως βασικό της επιχείρημα αλλά στην πραγματικότητα αυτό είναι το ισχυρό επιχείρημα του “Remain”. Μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί έχουν προειδοποιήσει για τις συνέπειες που θα είχε στη βρετανική οικονομία ένα ενδεχομενο εξόδου από την ΕΕ δεδομένου ότι η βασική αγορά για τα προϊόντα της Μεγάλης Βρετανίας είναι η ίδια η ΕΕ η οποία έχει προειδοποιήσει ότι σε περίπτωση αποχώρησής της, η Μεγάλη Βρετανία δεν θα πρέπει να περιμένει καμία ευνοϊκή αντιμετώπιση και θα είναι μια “τρίτη χώρα” όπως και οι υπόλοιπες. Μετανάστευση: Εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε ότι το ζήτημα της μετανάστευσης στη Μεγάλη Βρετανία απασχολεί περισσότερο όσους δηλώνουν πως θα ψηφίσουν “Leave”. Η βασική κριτική είναι ότι η ελεύθερη μετακίνηση μέσα στην ΕΕ επιτρέπει σε πολίτες χωρίς ιδιαίτερα skills και από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να καταφύγουν στη Μεγάλη Βρετανία. Το 40% απ’όσου μεταναστεύουν δεν φτάνουν στη χώρα έχοντας προηγουμένως βρει κάποια δουλειά. Πάντως, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη (@twitter) οι Έλληνες που εργάζονται στην Κομισιόν είναι περισσότεροι από τους Βρετανούς. Το ανθολόγησε το Politico και το αναπαράγουμε. H Βρετανική Ταυτότητα: Για το 1/3 των αναποφάσιστων ψηφοφόρων το κριτήριο της ψήφου θα είναι το ένστικτο. Για αρκετούς η συζήτηση κατέληξε να είναι για το ποιοι είναι τελικά οι Βρετανοί και όχι το πώς να είναι η Βρετανία μέσα ή έξω από την Ένωση. Όσοι είναι υπέρ του Remain βλέπουν τους αναγκαίους περιορισμούς που επιβάλλει η Ένωση ως εγγύηση ευρύτερης ελευθερίας ενώ οι Leave αντιλαμβάνονται τους περιορισμούς ακριβώς με τον αντίθετο τρόπο. Ως περιορισμό που ακρωτηριάζει την εθνική τους ταυτότητα. Και όταν η συζήτηση για την ταυτότητα γίνει θέμα σε μια προεκλογική αντιπαράθεση δεν είναι θετική εξέλιξη.
- Τα πρακτικά: Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι Βρετανοί πολίτες. Επίσης ψηφίζουν και οι πολίτες της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και της Κοινοπολιτείας που διαμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και οι πολίτες του Γιβραλτάρ. Ήτοι συνολικά, 46,5 εκατομμύρια ψηφοφόροι.Τα εκλογικά τμήματα θα είναι ανοιχτά αύριο από τις 07:00 ως τις 22:00 τοπική ώρα (09:00 ως 24:00 ώρα Ελλάδος). Η καταμέτρηση θα αρχίσει αμέσως μετά το κλείσιμο των εκλογικών τμημάτων και τα αποτελέσματα αναμένονται νωρίς το πρωί της Παρασκευής.
Πηγές: Το κατατοπιστικό άρθρο του Quartz από το οποίο κάνει και την ομαδοποίηση των θεμάτων συζήτησης και το χρονολόγιο του BBC.
