“Θα την ξαναχτίσουμε γιατί αυτό αξίζει στην ιστορία μας, γιατί αυτό είναι το πεπρωμένο μας”, δήλωσε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν χθες το βράδυ, μόλις τέθηκε υπό έλεγχο η πυρκαγιά που έκαψε σημαντικό μέρος του Καθεδρικού Ναού της Notre Dame, της εμβληματικής Παναγίας των Παρισίων.
Τα αίτια της πυρκαγιάς παραμένουν άγνωστα, αν και η αστυνομία αντιμετωπίζει το περιστατικό ως ατύχημα που συνέβη κατά τις εγρασίες συντήρησης και αναστήλωσης του ναού που στέκεται στο σημείο αυτό 850 χρόνια τώρα.
Από την πυρκαγιά δεν υπάρχουν θύματα, έχουν τραυματιστεί δυο αστυνομικοί και ένας πυροσβέστης, ο τελευταίος βαριά. 500 πυροσβέστης πήραν μέρος στο έργο της κατάσβεσης.
Τι έχει καταστραφεί-τί έχει διασωθεί
Απ’ο,τι γνωρίζουμε μέχρι αυτή τη στιγμή (μεσημέρι Τρίτης) έχουν καταστραφεί τα 2/3 της ξύλινης οροφής και ο πυργίσκος βέλος. Στέκονται τα δύο καμπαναριά.
Έχουν διασωθεί πολύτιμα κειμήλια όπως το ακάνθινο στεφάνι του Ιησού και ο χιτώνας του Λουδοβίκου του Θ’ ενώ δεν ξέρουμε σε ποια κατάσταση βρίσκεται το εκκλησιαστικό όργανο.
Τι λένε οι ειδικοί
Μέσα στην “ατυχία του” το μνημείο στάθηκε τυχερό, επισημαίνουν οι πρώτοι ειδικοί. Τα γοτθικά μνημεία είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές κατασκευές αφού οι λίθινοι, συμπαγείς τοίχοι τους τα απαγορεύουν στις πυρκαγιές να επεκταθούν γρήγορα. Το πλήθος των αντηρίδων (στηριγμάτων) στους εξωτερικούς τοίχους του ναού δημιουργούν ένα “εξωσκελετό” στον οποίο διοχετεύονται οι πιέσεις από τους τοίχους και τη στέγη. Στην πραγματικότητα από κατασκευής του το κτήριο στηρίζεται εξωτερικά.
Ένα άλλο στοιχείο που δημιουργεί αισιοδοξία για το μέλλον του είναι ότι η Παναγία των Παρισίων είναι κτίριο του πρώιμου γοτθικού ρυθμού, όταν τα κτίρια τα κατασκεύαζαν πιο ανθεκτικά, χρησιμοποιώντας μεγαλύτερους σε όγκο λίθους. Αν είχε χτιστεί 60 χρόνια μετά ίσως και να μην είχε αντέξει τόσο πολύ στο χρόνο.
Παρ’όλα αυτά οι λίθοι του ναού είναι ευαίσθητοι στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες γιατί είναι ασβεστόλιθοι που θριματίζονται σε υψηλές θερμοκρασίες. Ρωγμές στους λίθους μπορεί να προκαλέσει και το νερό κατά τη κατάσβεση έτσι καθώς προκαλεί απότομη μεταβολή της θερμοκρασίας στην επιφάνεια του πετρώματος. Γιαυτό και η “ιδέα” που έριξε μέσω τουίτερ ο Ντόναλντ Τραμπ, να χρησιμοποιηθούν πυροσβεστικά αεροπλάνα στην κατάσβεση της πυρκαγιάς δεν ήταν καλή. Είναι εξαιρετικά πιθανό μια τέτοια πυροσβεστική μέθοδος να γκρέμιζε το κτίριο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στην Ευρώπη. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα καταστροφής μνημείου αυτού του είδους και αναστήλωσής του είναι ο γοτθικός Καθεδρικός Ναός στη Ρεμς που βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς τον Α’Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ναός της Ρέμς θεωρούνταν εφάμιλλος της Παναγίας των Παρισίων και ήταν ο τόπος στέψης των Γάλλων Βασιλιάδων. Τα απομεινάρια του ναού μετά τη φωτιά είχαν προκαλέσει απελπισία αλλά ο ναός τελικά αποκαταστάθηκε.
Ο ρόλος της τεχνολογίας θα είναι καθοριστικός. Διαβάζουμε στο WIRED ότι ο ναός έχει αποτυπωθεί τέλεια ψηφιακά και στην τελευταία του λεπτομέρεια ενώ το δημοσίευμα δεν παραλείπει να κάνει αναφορά στην ξύλινη οροφή που μέσα σε όλα ήταν ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα παραδείγματα χρήσης ξυλοδοκών σε μνημειακές κατασκευές. Αυτό χάθηκε οριστικά.
Διαβάστε ακόμα τις πρώτες σκέψεις του Πάνου Θεοδωρίδη που ως αρχιτέκτονας έχει ασχοληθεί με τις αποκαταστάσεις μεσαιωνικών μνημείων.
