Category: Επιστήμες

Γιώργος Παππάς: “Η σημασία της επικοινωνίας στην επιστήμη είναι τεράστια”

 

Ο Γιαννιώτης γιατρός-παθολόγος Γιώργος Παππάς έγινε ευρέως γνωστός γράφοντας στη σελίδα του στο facebook ένα “Ημερολόγιο Κορονοϊού” στο οποίο εξηγούσε και εκλαΐκευε την πρωτόγνωρη πραγματικότητα της πανδημίας.

Συζητάμε λοιπόν μαζί του για τους όρους και την ποιότητα της ενημέρωσης σε μια υγειονομική κρίση. Ο κ.Παππάς αξιολογεί τα social media ως πηγή ενημέρωσης και ως εργαλείο για την αδιαμεσολάβητη επικοινωνία της επιστήμης με βάση της δική του εμπειρία.

Η σύντομη συζήτησή μας κλείνει με κάποιες εκτιμήσεις που κάνει για την εξέλιξη της πανδημίας μετά την έναρξη του εμβολιασμού.

Ακούστε τη συζήτησή μας:

*Για να λαμβάνετε το newsletter μας με ό,τι χρειάζεστε για να είστε ενημερωμένοι εγγράφεστε, δωρεάν, εδώ.

Περιβάλλον: Όχι τους φακούς επαφής στην τουαλέτα!

Αν ενδιαφέρεστε για το πρόβλημα της μόλυνσης των ωκεανών και του υδροφόρου ορίζοντα της γης από το πλαστικό όσο εμείς, τότε θα βρείτε αυτή την είδηση πολύ ενδιαφέρουσα.
Τη διαβάσαμε πριν από δέκα ημέρες στους New York Times.

Τι απογίνονται οι φακοί επαφής μιας χρήσης μόλις τους πετάξουμε στη λεκάνη της τουαλέτας ή στο νιπτήρα;
Σ’αυτή την ερώτηση θέλησαν να απαντήσουν οι ερευνητές του Arizona State University αφού στις ΗΠΑ πάνω από 45.000.000 άνθρωποι χρησιμοποιούν φακούς επαφής μιας χρήσεως και 1 στους 5 τους πετάει στην τουαλέτα.

Έτσι λοιπόν δοκίμασαν φακούς από 11 διαφορετικές εταιρίες για να διαπιστώσουν ότι κανένας από αυτούς δεν διασπάται πλήρως στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας των λυμάτων. Στην καλύτερη περίπτωση διασπάται σε πολύ μικρά κομμάτια, βαρύτερα όμως από το νερό άρα περνάνε και στα επεξεργασμένα λύματα και βρίσκουν το δρόμο τους στις θάλασσες και τα νερά των ποταμών μαζί με άλλες μορφές πλαστικού όπως τα καλαμάκια ή τα πλαστικά. Πρόκειται, λοιπόν, για μια πρακτική που πρέπει να αποφεύγεται.

Πηγή: ΝΥΤ [Paywall]

Ηλιακή έκλειψη 2017: Όλα για την επιστήμη!

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι τα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που βοήθησαν στη διασπορά της Eclipse Mania στις ΗΠΑ απ’όπου θα είναι σήμερα ορατή η ολική έκλειψη ηλίου από 14 διαφορετικές πολιτείες. Σύμφωνα με τη NASA η παρατήρηση του φαινομένου αναμένεται να ξεπεράσει κάθε ρεκόρ.

Η έκλειψη θα αρχίσει να γίνεται ορατό στην Πολιτεία του Όρεγκον από τις 19:05′ ώρα Ελλάδος και η 75 λεπτά αργότερα η έλλειψη θα είναι πλέον ολική και σε ορισμένα σημεία της Πολιτείας θα πέσει σκοτάδι για 2 λεπτά και 4 δευτερόλεπτα. Η Πολιτεία της Νότιας Καρολίνς στις ακτές του Ατλαντικού θα είναι η τελευταί Πολιτεία από την οποία η έκλειψη θα είναι ορατή στις 21:48 ώρα Ελλάδος.

Εννοείται ότι την έκλειψη μπορούμε να την παρακολουθήσουμε και online. Το Quartz έφτιαξε ένα σχετικό οδηγό, μπορείτε να τον δείτε εδώ.

Πολλοί επιστημονικοί οργανισμοί έχουν αδράξει την ευκαιρία να “επικοινωνήσουν” στο ευρύ κοινό τη δραστηριότητά τους με αφορμή την έκλειψη.

Το εργαστήριο Διαστημικών Επιστημών του Πανεπιστημιου του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια αποφάσισε να ζητήσει για πρώτη φορά τη συμμετοχή του κόσμου στην καταγραφή του φαινομένου με το smartphone τους έτσι ώστε να συγκεντρωθεί ένας μεγάλος όγκος δεδομένων που θα επιτρέψει τη μελέτη του κατά τα επόμενα χρόνια.

Το πρότζεκτ ονομάστηκε Eclipse Megamovie και έχει στόχο τη δημιουργία δύο ταινιών της έκλειψης μια από το υλικό που θα συγκεντρώσει το κοινό μέσω των smartphones και μια δεύτερη από τα όργανα ακριβείας για την παρατήρηση του του διαστήματος.

Οι χρήστες μπορούν να κατεβάσουν το ειδικό app (Berkley.edu) που φτιάχτηκε για την περίσταση και το οποίο θα κάνει “όλη τη δουλειά”. Εκείνοι απλώς θα πρέπει να βρεθούν κάπου απ’όπου μπορούν να απολαύσουν το φαινόμενο!

Το φαινόμενο όμως δεν έχει προκαλέσει έξαψη μόνο στους ανθρώπους. Αναμένεται να προκαλέσει αναταραχή (Washington Post) και στο ζωϊκό βασίλειο με τα πουλιά να είναι ο πληθυσμός που αναμένεται να επηρρεαστεί περισσότερο! Ειδικοί καλούν το κοινό να παρατηρήσει και τις αντιδράσεις των ζώων, κυρίως των πουλιών, θυμίζοντας ότι στα φυσικά φαινόμενα ο άνθρωπος είναι κι αυτός ένα κομμάτι του συστήματος του ζωϊκού βασιλείου που επηρρεάζεται. Ίσως πλέον λιγότερο απ’όλους.

Πηγή: NASA

Είναι γεγονός: το πρώτο ανθρώπινο έμβρυο “διορθώθηκε” στις ΗΠΑ

Καρέ από βίντεο της διαδικασίας διόρθωσης DNA με έγχυση χημικών στο ωάριο τη στιγμή που γονιμοποιείται από το σπερματοζωάριο. Η διόρθωση γίνεται στο DNA του σπερματοζωαρίου

Στο θέμα αναφέρεται το MIT Review και πρόκειται για επανάσταση τον τομέα της Γενετικής.

Φαίνεται πως ομάδα επιστημόνων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Όρεγκον κατάφερε να “διορθώσει” DNA μεγάλου αριθμού ανθρώπινων εμβρύων. Μέχρι σήμερα ήταν γνωστές άλλες τρεις επιτυχημένες απόπειρες παρέμβασης στο DNA εμβρύων, όλες στην Κίνα.

“Εαν και η παρέμβαση έγινε σε έμβυα τριών ημερών τα οποία σε καμία περίπτωση δεν θα τοποθετούνταν σε ανθρώπινη μήτρα, το πείραμα συνιστά επανάσταση η οποία μπορεί να αποδεχθεί μια αναπόδραστη πορεία που θα οδηγήσει στη γέννηση ανθρώπων τα γονίδια των οποίων έχουν τροποποιηθεί ώστε να εξαλείψουν κληρονομικές ασθένειες όπως η μεσογειακή αναιμία.

Η διαδικασία ονομάζεται βλαστική μηχανική γιατί κάθε “τροποποιημένος” οργανισμός θα περάσει τα νέα, τροποποιημένα του χαρακτηριστικά στους επιγόνους του μέσω του σπέρματος και των ωαρίων.

Τα έμβρυα που διορθώθηκαν βρίσκονται στα πρώτα-πρώτα στάδια ύπαρξης. Στην πραγματικότητα προκείται για κύτταρα αόρατα δια γυμνού οφθαλμού.

Η βλαστική μηχανική εγείρει πλήθος ζητημάτων που άπτονται της ηθικής και της φιλοσοφίας. Χριστιανικές ομάδες αλλά και ομάδες στην κοινωνία των πολιτών έχουν ταχθεί ανοιχτά κατά αυτών των μεθόδων που μπορούν να παρέμβουν τόσο δραστικά στο ανθρώπινο DNA δημιουργώντας, ίσως, “υπερανθρώπους-τέρατα”.

Το θέμα αυτό χωράει μεγάλη συζήτηση. Πάντως οι συντάκτες του MIT Review δεν κατάφεραν να μάθουν ποια ασθένεια η ομάδα του καθηγητή Shoukhrat Mitalipov κατάφερε να “διορθώσει” ενώ σε επικοινωνία μέσω Skype με τον ίδιο τον καθηγητή εκείνος αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες πριν η έρευνα και τα αποτελέσματά της δημοσιευθούν σε κάποιο περιοδικό.

MIT Technology Review.

 

Νέα δεδομένα για την κατάσταση της ύλης στο κέντρο της Γης.

 

url-11

Μία νέα έρευνα (nature.com) του Βασιλικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (KTH) της Σουηδίας προτείνει την αναθεώρηση της τρέχουσας γεωφυσικής μας αντίληψης περί της κατάστασης της ύλης στο κέντρο της Γης.

Έως τώρα, γνωρίζαμε ότι η φάση της συνιστώσας ύλης του πυρήνα είναι στερεά -βάσει της διάδοσης των καταγραφόμενων σεισμικών κυμάτων. Το γεγονός αυτό προκαλεί έκπληξη, δεδομένων των ακραίων συνθηκών που επικρατούν 6.400 χλμ κάτω από την επιφάνεια της Γης: 3.500.000 φορές η πίεση της επιφάνειας και θερμοκρασίες που αγγίζουν τους 6.000 ° C – υψηλότερες ακόμη και από την επιφάνεια του Ήλιου!

Επίσης, γνωρίζουμε ότι το κυριότερο στοιχείο που συναποτελεί τον πυρήνα της Γης είναι ο σίδηρος. Σε θερμοκρασία δωματίου και υπό κανονική πίεση, τα άτομα του συναρμόζονται σε κρυσταλλική διάταξη κυβικού τύπου, ενώ υπό υψηλή πίεση/θερμοκρασία αναδιατάσσονται σε κρυσταλλική δομή εξαγωνικού πλέγματος.

Μέχρι πρότινος, εθεωρείτο ότι ο σίδηρος λαμβάνει εξαγωνική διάταξη στον πυρήνα της Γης, λόγω των ακραίων συνθηκών που επικρατούν. Εντούτοις, τα αποτελέσματα της νέας έρευνας προτείνουν ότι ο κρυσταλλικός σίδηρος λαμβάνει μία απρόσμενη και ιδιαίτερη κρυσταλλική δομή εκεί κάτω.

Αναλυτικά, η ομάδα χρησιμοποίησε έναν από τους μεγαλύτερους υπερ-υπολογιστές της χώρας, για να προσομοιώσει τις ατομικές διεργασίες που επιτελούνται στον πυρήνα και διαπίστωσε ότι η κυβική δομή όχι απλώς δεν είναι αδύνατη υπ’ αυτές τις συνθήκες, αλλά αντιθέτως ενισχύεται!
Αν και τα άτομα του σιδήρου αναδιατάσσονται συνεχώς, το μοτίβο εξαγωνικής αρχιτεκτονικής παραμένει άθικτο, εξου και η στερεά φάση του πυρήνα. Ένα τέτοιο μετασταθερό μοτίβο ατομικής διάχυσης δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ πριν σε εργαστηριακές συνθήκες.

Αν οι ερευνητές έχουν δίκιο, θα μπορούσε να επιλυθεί ένα μυστήριο που ταλανίζει τους γεωεπιστήμονες για δεκαετίες:

Για ποιο λόγο τα σεισμικά κύματα ταξιδεύουν με υψηλότερη ταχύτητα μεταξύ των πόλων, απ’ ότι μεταξύ ισημερινών πλατών; Οι ιδιότητες του πυρήνα με αυτή την απρόσμενη ατομική δομή του σιδήρου, οδηγούν σε ανισοτροπία, η οποία μπορεί να ερμηνεύσει επαρκώς το φαινόμενο!

Επιπροσθέτως, η περαιτέρω επεξεργασία των δεδομένων έδειξε, ότι ο πυρήνας της Γης μάλλον αποτελείται από 96% σίδηρο, ποσοστό μεγαλύτερο από υποδείξεις προηγούμενων εκτιμήσεων, με το νικέλιο και άλλα ελαφρά στοιχεία να συνθέτουν το υπόλοιπο.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αυτές οι υποθέσεις βασίζονται σε προσομοιώσεις. Αν δεν φτάσουμε με κάποιον ασύλληπτο, για τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα, τρόπο στο κέντρο της Γης, δε θα μπορέσουμε να συλλέξουμε τις αποχρώσες ενδείξεις.

Τέτοιες έρευνες, ωστόσο, είναι ιδιαίτερα σημαντικές, διότι η αναβάθμιση του πλαισίου κατανόησης των εσωτερικών διεργασιών στη Γη, μπορεί να παράσχει πιο αξιόπιστες προβλέψεις για το μέλλον του Πλανήτη μας, και να προσδώσει ακόμη μεγαλύτερη προβλεπτική αξία στα υπάρχοντα σεισμολογικά μοντέλα.

Παναγιώτης Μποζέλος