Το θέμα
Την Πέμπτη και μετά από σχετική εντολή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η υπηρεσία των Εθνικών Αρχείων των ΗΠΑ έδωσε στη δημοσιότητα περισσότερα από 2.800 πολυαναμενόμενα έγγραφα που σχετίζονται με τη δολοφονία του προέδρου Τζων Κέννεντι. Αρχικά, ενώ ο πρόεδρος Τραμπ και μετά από πίεση των υπηρεσιών ανέστειλε τη δημοσίευση μέρους του αρχείου για να προηγηθεί μεγαλύτερος έλεγχος για έξι ακόμα μήνες τελικώς χθες το απόγευμα, αιφνιδιαστικά, αποφάσισε να τα δώσει όλα στη δημοσιότητα.
Λίγη ιστορία
Ο πρόεδρος Κέννεντι δολοφονήθηκε στο Ντάλας στις 22 Νοεμβρίου του 1963 και όσον αφορά αυτή την υπόθεση το γεγονός της δολοφονίας είναι το μόνο στο οποίο δείχνουν όλοι να συμφωνούν. Καμία άλλη υπόθεση στην πολιτική δεν παρήγαγε τέτοιο όγκο θεωριών συνομωσίας όσο η δολοφονία του Κέννεντι από τον Λη Χάρβει Όσβαλντ.
Η επιτροπή Warren που διερεύνησε την υπόθεση κατέληξε πως ο Όσβαλντ έδρασε μόνος του αλλά επιτροπή της Βουλής για τη διερεύνηση δολοφονιών το 1979 κατέληξε ότι η δολοφονία Κέννεντι δεν αποκλείεται να είναι αποτέλεσμα συνομωσίας χωρίς βέβαια να υποδεικνύει ποιοι μπορεί να συνωμότησαν. Το πόρισμα του 1979 ενώ αποκλείει τις κυβερνήσεις της Κούβας και της Ρωσίας καθώς και τη CIA, τη Μαφία, το FBI και τις Μυστικές Υπηρεσίες, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να εμπλέκονται άτομα που υπηρετούσαν στις υπηρεσίες αυτές.
Ενδιαφέρον
Ένας από αυτούς που αμφισβητούσαν το πόρισμα της επιτροπής Warren ήταν και ο ίδιος ο πρόεδρος Τραμπ ο οποίος πέρυσι και κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα ισχυρίστηκε πως ο πατέρας του συνυποψηφίου του για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων Τεντ Κρουζ από το Τέξας εμπλέκονταν στη δολοφονία. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η αρχική του απόφασή να υιοθετήσει τη συμβουλή των υπηρεσιών και να κρατήσει διαβαθμισμένο μέρος του αρχείου για ακόμα έξι μήνες μάλλον θα αναζωπύρωναν τις θεωρίες συνομωσίας.
Τι νέο μαθαίνουμε
Παρ’όλο που τ’αρχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την Πέμπτη είναι ελλιπή περιλαμβάνουν συναρπαστικές πληροφορίες που φωτίζουν μια ολόκληρη εποχή. Διαβάζουμε εμπιστευτικές αναφορές για παζάρια μεταξύ εξόριστων Κουβανών επιχειρηματιών και μέλη συμμοριών του κοινού ποινικού για το πόσο θα κόστιζε η δολοφονία του Κάστρο, άλλες αναφορές που καταγράφουν την υποψία του Κρεμλίνου ότι πίσω από τη δολοφονία κρυβόταν ο Αντιπρόεδρος Λύντον Τζόνσον και σημειώματα αξιωματούχων όπου κατέγραφαν το φόβο τους ότι η κοινή γνώμη δεν θα αποδεχόταν άκριτα και εύκολα τα πορίσματα της έρευνάς τους.
Στη φωτογραφία βλέπετε ένα… τιμοκατάλογο για επιθέσεις σε βάρος αξιωματούχων του καθεστώτος Κάστρο αλλά και στον ίδιο τον Κάστρο.
Όπως παρατήρησε και το Quartz η τιμή των 2cents για να βάλεις στο στόχαστρο τον Κάστρο είναι μάλλον χαμηλό ωστόσο, σύμφωνα με άλλο έγγραφο του αρχείο και συγκεκριμένα με αναφορά της Γερουσίας από το 1975 η τιμή περιλάμβανε το να τον… βρίσεις απλώς.
Φυσικά, τα μεγάλα media outlets στις ΗΠΑ αλλά και ερευνητικές ομάδες πανεπιστημίων έχουν πέσει με τα μούτρα στα αρχεία από το πρώτο λεπτό της δημοσίευσής τους για να βγάλουν το…λαυράκι, εάν υπάρχει. Κάτι τέτοιο με την έννοια της συγκλονιστικής έκπληξης, όχι δεν υπάρχει.
Όπως πάντα οι New York Times που έχουν μεγάλη εμπειρία και στη διερευνητική δημοσιογραφία και στην περιήγηση στα αρχεία έχουν κάνει την πιο ωραία δουλειά και οι υπόλοιποι τη χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς.
Τι ξεχώρισε λοιπόν, η μέχρι τώρα έρευνα των New York Times:
- Μία αναφορά που καταγράφει τις πρώτες αντιδράσεις (pdf) ορισμένων κύκλων στη Μόσχα που θέλουν τη δολοφονία Κέννεντι συνομωσία της άκρας δεξιάς την οποία και θα επιχειρήσουν στη συνέχεια να “φορτώσουν” στη Ρωσία.
- Τηλεγράφημα του FBI (pdf) που χρονολογείται στο 1964 το οποίο αφορά ένα ταξίδι του Όσβαλντ στο Μεξικό, με λεωφορείο, εβδομάδες πριν από τη δολοφονία. Η αναφορά περιλαμβάνει ακόμα και τα ονόματα όσων κάθονται στις θέσεις γύρω από εκείνον καθώς και μια λεπτομερή περιγραφή των ρούχων που φορούσε.
- Σε μια αναφορά του διευθυντή του FBI Έντγκαρ Χούβερ καταγράφεται η ανησυχία του ότι η αμερικανική κοινή γνώμη δεν θα πίστευε ό,τι είχε γίνει γνωστό για τη δολοφονία. “Πρέπει να προσκομίσουμε αποδείξεις ότι αυτουργός ήταν ο Όσβαλντ”, γράφει.
Απ’όσα διαβάσαμε ξεχωρίσαμε πάλι από τους New York Times και τον Peter Baker που καλύπτει τον Λευκό Οίκο και έχει τεθεί επικεφαλής της έρευνας της συγκεκριμένης ιστορίας τις πρώτες εντυπώσεις του από τα αρχεία. Η εποχή της δολοφονίας ήταν μια περίοδος εμμονής με τον κομμουνισμό και τον Κάστρο αλλά και πολλών μυστικών. Πολύ ωραίες και εύστοχες παρατηρήσεις. Είναι πίσω από paywall αλλά η καλή δημοσιογραφία είναι πολύ ακριβό σπορ!
Τι μπορείτε να κάνετε εσείς με τα αρχεία
Μπορείτε να τα χαζέψετε εδώ ενώ οι New York Times προσκαλούν όσους τα διαβάσουν και ανακαλύψουν κάτι ασυνήθιστο να το επισημάνουν στους δημοσιογράφους που ερευνούν το θέμα.
Βίβιαν Ευθυμιοπούλου.
